Je rechten op zak 2024 - Procedure van gerechtelijke reorganisatie

Sinds 1 september 2023 zijn een aantal bepalingen van de regelgeving betreffende de procedure van gerechtelijke reorganisatie ingrijpend gewijzigd.

Gerechtelijke reorganisatie door overdracht onder gerechtelijk gezag 

Het stelsel van gerechtelijke reorganisatie door overdracht onder gerechtelijk gezag is grondig herwerkt en heet nu gewoon “overdracht onder gerechtelijk gezag”.

Het nieuwe stelsel komt, kort gezegd, hierop neer dat deze overdracht in elk geval tot een faillissement of de vereffening van de onderneming leidt. Het hoofddoel is dus niet meer het behoud van de continuïteit van de onderneming. De gerechtsmandataris wordt ook tot “vereffeningsdeskundige” omgedoopt. 

Het behoud van de gehele of gedeeltelijke onderneming is nu uitgesloten en de overdracht onder gerechtelijk gezag wordt een vorm van vereffening. Niets belet dat de overdracht slechts betrekking zou hebben op een deel van de activa. 

Van de overdracht onder gerechtelijk gezag wordt voortaan een “faillissementsprocedure of soortgelijke procedure” gemaakt. Dit laat het keuzerecht van de over te nemen werknemers toe.

Ondanks de nieuwe logica van de overdracht onder gerechtelijk gezag blijven de bepalingen over het keuzerecht van de verkrijger wat betreft de werknemers onveranderd: de keuze van de verkrijger moet worden bepaald door technische, economische en organisatorische redenen en moet gebeuren zonder verboden differentiatie.

Er komt evenwel een bijkomende controle van de rechtbank bij: bij goedkeuring van de overdracht controleert de rechtbank de motivering van de keuze van de verkrijger met betrekking tot de verschillende categorieën werknemers. Indien de motivering niet behoorlijk is, kan de rechtbank de overdracht weigeren. 

Besloten gerechtelijke reorganisatie 

De procedure van gerechtelijke reorganisatie wordt voortaan opgedeeld in twee vormen: een openbare gerechtelijke reorganisatie (neemt grotendeels de krachtlijnen van de “klassieke” gerechtelijke reorganisatie door een minnelijke of door een collectief akkoord van vroeger over) en een nieuwe “besloten gerechtelijke reorganisatie”.

De besloten procedure biedt de schuldenaar de mogelijkheid snel een akkoord te verkrijgen van alle of een deel van zijn schuldeisers en/of kapitaalhouders, in de vorm van een minnelijk akkoord of van een collectief akkoord. Een dreigende insolventie is de belangrijkste voorwaarde voor de toegang tot deze procedure en moet worden aangetoond in het verzoek van de schuldenaar. 

Het verzoek tot besloten gerechtelijke reorganisatie wordt evenwel afgewezen door de ondernemingsrechtbank als dit niet in het collectief belang is van de schuldeisers, m.i.v. de werknemers. 

De procedure is besloten en de beslissingen worden niet bekendgemaakt. De gegevens in het Regsol zijn vertrouwelijk en slechts toegankelijk voor de rechtbanken, de schuldenaar, de herstructureringsdeskundige en de schuldeisers die deelnemen aan deze procedure. Deze laatsten kunnen aangegeven worden in het verzoekschrift van de schuldenaar. Maar het contact nemen met de schuldeisers en hen betrekken in de procedure gebeurt via de herstructureringsdeskundige aangesteld door de ondernemingsrechtbank. 

Schuldeisers (dus theoretisch ook werknemers) en kapitaalhouders kunnen deze procedure openen via de omweg van een herstructureringsdeskundige, aangesteld door de rechtbank, wat als een filter geldt. 

De procedure blijft strikt vertrouwelijk. Daarom leidt deze niet automatisch (op enkele uitzonderingen na) tot opschorting van de opeisbaarheid van de vorderingen van derden, evenmin tot de opschorting van de rechten van schuldeisers en werknemers ten aanzien van de onderneming. 

Als een minnelijk akkoord in de maak is, kan de rechtbank beslissen dat de besloten procedure voortgang kan vinden. Een gedelegeerd rechter wordt aangewezen. Als een collectief akkoord waarschijnlijk lijkt, kan de procedure voortgang vinden. De rechter bepaalt de datum waarop over het reorganisatieplan zal gestemd worden. Alleen de herstructureringsdeskundige is gerechtigd om een volmacht te bekomen van de geraadpleegde schuldeisers om te stemmen over het reorganisatieplan. Vanzelfsprekend kan het reorganisatieplan alleen gevolgen hebben voor de betrokken schuldeisers. 

De bekendmaking van de homologatiebeslissing is uitgesloten in deze besloten procedure. De griffier zal erop toezien dat de beslissing in het register wordt opgenomen.

Door het invoeren van de besloten gerechtelijke reorganisatie is de graad van transparantie aanzienlijk afgenomen.

Stil faillissement 

De wetgever heeft het concept van stille faillissementen ingevoerd die verregaande gevolgen kunnen hebben voor de werkgelegenheid.

De procedure is van korte duur maar verloopt met gesloten deuren en wordt op geen enkele wijze bekend gemaakt. In zijn verzoekschrift neergelegd in het Regsol moet de potentieel failliete schuldenaar aantonen dat de vereffening van de onderneming wordt vergemakkelijkt waarbij een zo hoog mogelijke uitbetaling aan de gezamenlijke schuldeisers wordt bereikt, en dat de werkgelegenheid zo veel mogelijk kan worden behouden. Deze stiekeme “voorbereiding” gebeurt onder toezicht van de ondernemingsrechtbank, vereffeningsdeskundige (“beoogd curator”) en de rechter-commissaris (“beoogd rechter-commissaris”). De beoogde curator moet opkomen voor de belangen van de gezamenlijke schuldeisers, waaronder de werknemers. Een bijzondere controle moet gaan naar de “verbonden ondernemingen” om frauduleuze constructies tegen te gaan. In het latere faillissement vervullen de aangeduide actoren hun traditionele functies: de “beoogde” curator wordt curator en de beoogde rechter-commissaris wordt een gewone rechter-commissaris. 

Aangezien dit een “stil faillissement” betreft, behouden de schuldeisers (die in principe niet op de hoogte zijn van de “voorbereiding”) nog altijd hun recht tot vordering van het faillissement (volgens een “klassieke” procedure). De “klassieke” procedure kan van start gaan na het verstrijken van de “voorbereiding” behalve enkele uitzonderingen (kan soms vroeger). 

Krijg je te maken met een procedure van gerechtelijke reorganisatie, neem dan zeker contact op met de juridische dienst van je gewestelijke afdeling.