De werkdruk die de werknemers van de social-profitsector ervaren is een terugkerend thema.
In het voorjaar van 2022 heeft de BBTK (met de steun van de ULB) een grote enquête uitgevoerd over de werkdruk in alle sectoren: ziekenhuizen, ouderenzorg, gehandicaptenzorg, thuiszorg, jeugdzorg, kinderopvang, sociocultureel werk, welzijnswerk, permanente educatie, socioprofessionele integratie, geestelijke gezondheidszorg...: F*ck de werkdruk!
Maar liefst 4.716 collega's uit de drie gewesten en in alle sectoren hebben hierop geantwoord.
Is de situatie intussen verbeterd? Niet echt...
Er moet steeds méér gedaan worden met minder en dit kan niet langer. De werknemers van de social-profit zijn van vitaal belang tijdens het hele leven van de burgers en ze voeren hun opdrachten dan ook steeds naar best vermogen uit, ook al vraagt dat vaak veel van hun gezondheid.
Onze enquête in enkele cijfers?
- 50,5% van de werknemers in de sectoren ziekenhuizen, ouderenzorg en thuiszorg geeft aan dat het met hun gezondheid slecht tot zeer slecht gesteld is.
- 68% zegt lichamelijk uitgeput te zijn aan het eind van de dag; 53% zegt emotioneel uitgeput te zijn door hun werk.
- Het aantal arbeidsongeschikte werknemers (langer dan 1 jaar ziek) stijgt enorm. Zo dienden bijvoorbeeld de werkgevers in de sector van de ouderenzorg als sanctie een responsabiliseringsbijdrage voor arbeidsongeschiktheid te betalen die in totaal acht keer hoger lag dan de bijdrage die door de sector van de ziekenhuizen werd betaald in 2024.
De Thermometer gezondheid & werk van Solidaris 2025?
- Artsen doen een alarmerende algemene vaststelling: in vergelijking met tien jaar geleden stelt 84% een toename vast van (psycho)somatische aandoeningen die verband houden met de werkomstandigheden, 92% stelt een toename vast van intense vermoeidheid als gevolg van stress of spanningen op het werk en 64% denkt dat de gezondheid van Belgische werknemers binnen tien jaar niet beter zal zijn.
- Onder de preventieadviseurs-bedrijfsartsen die op de enquête van Solidaris hebben geantwoord, stelt 84% een toename vast van het aantal werknemers met werkgerelateerde gezondheidsproblemen. Ze stellen in het bijzonder een toename vast van (psycho)somatische aandoeningen, waaronder angst-depressieve stoornissen, burn-outs en aandoeningen aan het bewegingsapparaat.
- De preventieadviseurs voor psychosociale aspecten stellen de volgende trends vast:
- Beduidend meer werknemers voelen zich psychologisch slecht op het werk: het gaat om vermoeidheid, uitputting en minder motivatie (burn-out, brown-out, bore-out).
- De werkdruk wordt als extreem hoog ervaren: veel werknemers vinden de werkdruk zowel kwantitatief (te veel werk) als kwalitatief (slecht georganiseerd werk, niet zinvol) overdreven.
- Men ondervindt een gebrek aan erkenning en ondersteuning: gebrek aan erkenning, autonomie of bewegingsruimte zijn factoren die werkgerelateerde stress verergeren.
- Werknemers hebben meer moeite om werk en privé te combineren. Onvoorzienbare uurroosters, verplichte aanwezigheden en digitale vereisten zijn schadelijk voor het persoonlijk evenwicht en herstel.
- Er heerst nog steeds een taboe rond psychisch lijden op het werk: mentaal leed wordt nog altijd weinig uitgesproken, niet goed herkend of gestigmatiseerd, vooral in de gezondheidszorg.
- Zorgpersoneel krijgt zelf te kampen met psychosociale risico's: werknemers vallen steeds vaker uit door angststoornissen, slaapstoornissen en stressgerelateerde aandoeningen aan het bewegingsapparaat.
Gezondheid en veiligheid op het werk: een kwestie van volksgezondheid
Nu het personeelstekort elke dag weer een impact heeft op de diensten aan de bevolking, moeten politici en werkgevers de kwestie van de gezondheid van de werknemers dringend ernstig nemen!
Elke dag gaan er competenties en ervaring verloren binnen onze instellingen.
Over de arbeidsorganisatie, de intensiteit van het werk, “welwillend” management en de work-life balance moet dringend sociaal overleg worden gevoerd voor een Masterplan om de gezondheid en veiligheid op het werk voor de werknemers in de zorgsectoren te verbeteren.
Er wordt voorspeld dat er tegen 2030 - dat is dus morgen! - zowat 30.000 zorgverleners te kort zullen zijn.