Overuren zijn alle uren die je meer werkt dan de toegelaten 9 uur per dag en 40 uur per week. Het kan ook zijn dat een cao lagere grenzen voorziet, bijvoorbeeld 35 uur per week.

Zijn overuren toegestaan?

In principe zijn overuren verboden. Je mag niet meer werken dan de bovenstaande dag- en weekgrenzen. 

Maar de wet staat wel afwijkingen toe. In sommige gevallen kunnen overuren worden gepresteerd, bijvoorbeeld bij inventaris- en balanswerkzaamheden, bij werken om een dreigend risico weg te nemen, bij werken voor rekening van derden, enz. 

De wet op de arbeidsduur van 16 maart 1971 vermeldt uitdrukkelijk alles situaties waarin je overuren mag presteren.

Voor de overgrote meerderheid van die afwijkingen moeten bepaalde formaliteiten worden nageleefd (bv. toelating van de sociale inspectie en/of de syndicale afvaardiging, toelating door een koninklijk besluit, …).

Sinds de wet-Peeters van kracht werd in februari 2017, kan je ‘vrijwillig’ overuren presteren. Daartoe moet een schriftelijk akkoord (6 maanden geldig maar hernieuwbaar) worden gesloten met je werkgever voor deze uren worden gepresteerd. Je mag tot 120 overuren per jaar werken. Die 120 uren kunnen uitgebreid worden tot 360 uren via een sector-cao.

Tot 31 december 2022 kunnen in alle sectoren ook zogenaamde "relance"-overuren worden gemaakt tot een maximum van 120 uur. Deze zogenaamde "relance"-overuren komen bovenop de hierboven genoemde vrijwillige overurenregeling.

Wat zijn de toepassingsmodaliteiten voor die relance-uren?

• Geen overloon
• Geen recuperatie
• Worden niet meegerekend voor de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur noch voor de interne grens
• Vrijstelling van sociale-zekerheidsbijdragen en geen onderwerping aan de personenbelasting
• de gewone vrijwillige overuren moeten niet zijn opgebruikt. Dit betekent dat de werkgever en de werknemer kunnen overeenkomen dat de vrijwillige overuren of relance-overuren prioriteit hebben. Ter herinnering: het presteren van de gewone vrijwillige overuren betekent een overloon van 50% of 100% (geen recuperatie).
• Het plafond van 220 vrijwillige overuren (de som van het basiscontingent van de 100 vrijwillige overuren en het aanvullende contingent van 120 relance-overuren) mag niet worden overschreden gedurende elk van de periodes waarin de maatregel van toepassing is.

De werknemer moet vooraf schriftelijk akkoord gaan met dit specifieke regime van de relance-uren. Dit akkoord geldt voor een hernieuwbare periode van 6 maand.

Hoe kan ik overuren inhalen?

Overuren geven recht op inhaalrust waarvoor je een normaal loon ontvangt. Je moet de inhaalrust opnemen ofwel binnen het huidige kwartaal ofwel in de loop van het volgende kwartaal.

In principe moet de arbeidsduur gemiddeld nageleefd worden over een periode van een kwartaal, maar deze verplichting wordt afgezwakt door een aantal afwijkingen (mogelijkheid om deze periode te verlengen tot maximum 1 jaar via Koninklijk Besluit, sector- of bedrijfs-cao, enz.).

Opgelet: de wet legt ook een interne grens vast. Het aantal te recupereren uren mag nooit meer bedragen dan 143 uur. Dit cijfer kan worden verhoogd via een sector-cao (geen maximum voorzien). Eenmaal deze grens is bereikt, moet je eerst recupereren alvorens je nieuwe overuren mag presteren binnen de referentieperiode (3 maanden tot 1 jaar).

Indien je vrijwillig overuren presteert, worden deze meegerekend bij de interne grens met uitzondering van de eerste 25 uren die worden vrijgesteld (een sector-cao kan deze verhogen tot 60 uren).

Hoe worden mijn overuren betaald?

Naast de betaalde inhaalrust heb je recht op een loontoeslag van minstens 50 %. 

Dit bedrag wordt opgetrokken tot 100% voor overuren op zon- en feestdagen. 

De loontoeslag wordt betaald op het einde van de periode waarin je overuren hebt gepresteerd. 

Wanneer overuren gepresteerd worden in het kader van de 2 eerder genoemde gevallen (buitengewone vermeerdering van het werk en werken wegens onvoorziene omstandigheden) kan je kiezen om de eerste 91 overuren te laten uitbetalen of te recupereren. 

Aangezien het aantal overuren per kalenderjaar bovendien bij sectorale of bedrijfs-cao kan worden opgetrokken tot 130 uren, kan er ook voor die tweede schijf worden gekozen tussen betaling of recuperatie. Zowel werkgever als werknemer kunnen een fiscaal voordeel genieten voor de eerste 130 overuren die recht geven op een loontoeslag.

Dit aantal overuren kan per kalenderjaar ook naar 143 gebracht worden. Maar dan is er een sectorale cao nodig.

Kan mijn loontoeslag vervangen worden door bijkomende inhaalrust?

In plaats van een loontoeslag kan je kiezen voor betaalde inhaalrust als dat door een cao voorzien is.

Ik werk deeltijds, hoe zit het voor mij?

Bij deeltijds werk zijn er 2 verschillende begrippen: overuren en bijkomende uren. Alles wat een deeltijdse werknemer bovenop de contractuele arbeidsduur maar nog onder een voltijdse arbeidsregeling op weekbasis werkt, wordt beschouwd als bijkomende uren. 

Als de bijkomende uren de voorziene wekelijkse arbeidsduur van een voltijdse werknemer overschrijden, worden ze beschouwd als overuren.

De algemene principes zijn dezelfde, maar niet elk uur dat je extra presteert geeft automatisch recht op loontoeslag. 

De details kan je lezen in het dossier Je Rechten ‘Deeltijds Werk’.  Stap naar je afgevaardigde of BBTK-afdeling als je meer te weten wil komen.

Nog enkele tips...

• Opgelet: er zijn tal van sectorale afwijkingen voor overwerk. Informeer daarom bij de BBTK of je afgevaardigde welke bepalingen voor jou gelden.

• De wet op de arbeidsduur is niet van toepassing op leidinggevend en/of vertrouwenspersoneel, zij presteren dus overuren zonder overloon.

• Schrijf je overuren goed op als dit niet automatisch gebeurt! Overuren moeten worden betaald, je presteert ze niet voor niets.

• Overuren op zondag worden extra gecompenseerd.