De lockdown heeft een sterke impact gehad op het hele maatschappelijke en economische leven. Deze impact laat zich in het bijzonder voelen in de sector van de luchtvaartindustrie.
Deze industrie betekent voor ons land en voor onze gewesten een structurerende activiteit, een bron van werkgelegenheid en van grote innovatie. Zij vormt voor ons continent ook een engagement rond één van de enige grote Europese industriële projecten: Airbus.
De werknemers van deze sector geven blijk van een niveau van vakbekwaamheid dat ervoor heeft gezorgd dat deze activiteit in ons land sterk staat en een goede reputatie heeft. Er zijn overigens maar heel weinig vliegtuigen die in de wereld opstijgen zonder dat er zich aan boord een bestanddeel, een structureel element, een onderdeel van de motor, enz. bevindt dat werd bedacht of gemaakt door werknemers in de fabrieken van ons land.
Ondanks de versoepeling van de lockdown staan bijna alle vliegtuigen aan de grond en heerst er de grootste onzekerheid omtrent de activiteitsgraad op middellange en lange termijn. Niettemin kunnen we gewag maken van een aantal zekerheden:
- één ding lijkt zeker: de aangekondigde verdubbeling van het luchtvaartverkeer tegen 2030 zal er niet komen. Dit zal belangrijke gevolgen hebben voor de mate van ontwikkeling van de activiteit gepland door de actoren van de sector;
- zonder de steun van de Europese, nationale en regionale overheden zou de luchtvaartindustrie zich nooit hebben kunnen ontwikkelen zoals nu het geval is. Het overheidsinitiatief is bepalend geweest. De sector van de luchtvaartindustrie heeft zich in grote mate opgebouwd op basis van overheidsopdrachten. De overheidsinvesteringen blijven trouwens één van de “longen” vormen van de activiteit in de sector;
- omgekeerd heeft het aandeel van de financiële logica dat werd overgelaten aan de sector bijgedragen tot een verzwakking van diens positie: in naam van de beloning van de aandeelhouders, werden de O&O-investeringen afgeremd;
- de bedrijven van de sector hebben in de loop van de afgelopen 10 jaar een miljardenwinst binnengehaald;
- het orderboekje van een bedrijf als Airbus blijft nog steeds stof voor meerdere jaren productie.
De luchtvaartindustrie heeft dus een toekomst, als we collectief beslissen om de werkgelegenheid en de competenties van de werknemers en werkneemsters van deze sector te beschermen. Deze industrie heeft een toekomst als de overheden beslissen om van de bedrijven garanties inzake werkgelegenheid te verkrijgen. Deze industrie heeft een toekomst als alle actoren zich activeren rond uitdagingen van de toekomst: bijvoorbeeld het doen van aanzienlijke investeringen om het ecologische vliegtuig van de toekomst te bouwen.
De Metallo’s van het ABVV willen niet dat deze periode van verslapping van de activiteit opnieuw verandert in een sociale ramp en in de afbraak van de arbeidsvoorwaarden van de werknemers van de sector. In dat opzicht moet de aankondiging van een intentie tot collectief ontslag bij Hexcel Composite en het aantal tijdelijke werklozen bij de bedrijven van de sector alarmbellen doen afgaan bij de beleidsmakers.
Op korte en middellange termijn bestaan er eveneens oplossingen, zoals collectieve arbeidsduurvermindering om de periode van verminderde activiteit te overbruggen, het oprichten en herlokaliseren van een gezondheidspool van de overheid en de industrie rond de bekwaamheden van de werknemers van de sector, de ontwikkeling van een industrietak rond duurzame mobiliteit, ...
Wij hebben de unieke gelegenheid om de bekwaamheden van de werknemers en werkneemsters in te zetten voor positieve en toekomstgerichte projecten. Verspilling van manueel en intellectueel talent is uit den boze. In dat opzicht moeten de overheden, op alle niveaus, aanvaarden om een centrale rol te spelen. Ze mogen geen toeschouwers zijn; ze moeten actoren zijn. Ze moeten zowel een rol spelen in de bedrijven waar zij het voor het zeggen hebben binnen de Raden van bestuur, als voor de andere. Een bedrijfsovername door de overheid moet worden overwogen telkens wanneer dit nodig is.
Wij vragen ook van de federale regering dat ze op Europees niveau pleit voor het mobiliseren van de hele sector rond positieve en duurzame doelstellingen, waarbij tegelijkertijd een harmonieuze verdeling van de activiteiten over het continent wordt gegarandeerd.
Vóór de verkiezingen van mei 2019 hebben wij bij de meeste politieke partijen gepeild naar hun visie over deze sector en naar hun intenties als zij het voor het zeggen zouden hebben. Ze hebben toen allemaal, zonder uitzondering, de luchtvaartindustrie unaniem bestempeld als een belangrijke pijler voor de ontwikkeling van de industriële activiteit en de welvaart van ons land en van onze gewesten.
In onze fabrieken heerst er een groeiende ongerustheid over het voortbestaan van de activiteit. Verschillende Europese landen hebben al plannen aangekondigd voor hun nationale sectoren.